Στο άρθρο 11 παράγραφος 1 του Κώδικα Αναγκαστικων Απαλλοτριωσεων, αναφέρεται ότι: «1. Η αρχή που κήρυξε την αναγκαστική απαλλοτριωση δύναται με απόφασή της να την ανακαλέσει, ολικώς ή μερικώς, πριν συντελεστεί, τηρώντας τη διαδικασία που ορίζεται από το άρθρο 1 για την κήρυξη αυτής. Στην παράγραφο 2 του άρθρου αυτού αναφέρεται ότι:2. Η αναγκαστικη απαλλοτρίωση ανακαλείται υποχρεωτικά με πράξη της αρχής η οποία την έχει κηρύξει, ύστερα από αίτηση κάθε ενδιαφερομένου που πιθανολογεί εμπράγματο δικαίωμα στο απαλλοτριωμένο ακίνητο, εάν μέσα σε τέσσερα έτη από την κήρυξη της δεν ασκηθεί αίτηση για το δικαστικό καθορισμό της αποζημίωσης ή δεν καθοριστεί αυτή εξωδίκως. Η αίτηση είναι απαράδεκτη εάν ασκηθεί μετά την πάροδο έτους από την παρέλευση της τετραετίας αυτής, σε κάθε δε περίπτωση μετά τη δημοσίευση της απόφασης καθορισμού της αποζημίωσης ……. Οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου δεν ισχύουν προκειμένου περί απαλλοτριώσεων προς εφαρμογή σχεδίων πόλεων, ανάπτυξη οικιστικών περιοχών και για αρχαιολογικούς σκοπούς. 3 …. Επίσης στην παράγραφο 4 ορίζεται :.4. Εάν περάσουν άπρακτες οι κατά τις προηγούμενες παραγράφους 2 και 3 προθεσμίες ή εκδοθεί πράξη αρνητική, κάθε ενδιαφερόμενος δύναται να ζητήσει από το τριμελές διοικητικό πρωτοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το απαλλοτριωμένο ακίνητο, την έκδοση δικαστικής απόφασης, με την οποία να ακυρώνεται η προσβληθείσα πράξη ή παράλειψη και να βεβαιώνεται η αυτοδίκαιη ή υποχρεωτικώς επελθούσα άρση της απαλλοτρίωσης.. Όμως από τις ανωτέρω διατάξεις του Κώδικα Απαλλοτριώσεων δεν προβλέπεται η αυτοδίκαιη άρση της απαλλοτρίωσης μετά πάροδο πολύ μεγάλου χρονικού διαστήματος που υπερβαίνει τα ανεκτά όρια που επιβάλλει το Σύνταγμα. Και δεν είναι δυνατόν να διατηρείται η απαλλοτρίωση επί τόσο μακρύ χρονικό διάστημα Επομένως στις περιπτώσεις αυτές όπως και στις περιπτώσεις ρυμοτομικού βάρους η διοίκηση υποχρεούται να άρει το ρυμοτομικό βάρος ή την απαλλοτρίωση που υπάρχει στο ακίνητο και αυτό το γεγονός δεν αναιρείται ότι για την άρση αυτού του ρυμοτομικού βάρος επιπλέον απαιτείται και τροποποίηση του πολεοδομικού σχεδίου διότι έτσι προστατεύεται το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της ιδιοκτησίας. Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (Γ.Π.Σ.) και το Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτών Πόλεων (ΣΧΟΟΑΠ) αποτελεί την γενική πρόταση πολεοδομικής οργάνωσης των πολεοδομικών ενοτήτων και περιλαμβάνει, κατ’ αρχήν, γενικούς ορισμούς και κατευθύνσεις, που συνιστούν ένα μακροπρόθεσμο στρατηγικό πολεοδομικό σχεδιασμό Οι ρυθμίσεις που περιέχει το γενικό πολεοδομικό σχέδιο αποτελούν επιταγές υποχρεωτικές για τη σύνταξη της πράξης εφαρμογής, όμως από τις ρυθμίσεις αυτές μπορεί να προκύπτουν δεσμεύσεις για τα ακίνητα. Τότε σε περίπτωση κατά την οποία το Γ.Π.Σ., κατά την διατύπωση και το όλο περιεχόμενό του, περιέχει σαφείς κατευθύνσεις ή συγκεκριμένες δεσμεύσεις για ορισμένα ακίνητα, οι οποίες δεν χρειάζονται εξειδίκευση κατά το επόμενο στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού, δηλαδή την σύνταξη της πράξης εφαρμογής τότε τα ακίνητα αυτά απαγορεύεται ήδη από την έγκριση του Γ.Π.Σ. να διατεθούν για άλλη χρήση. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, εφ’ όσον η εν λόγω δέσμευση παραταθεί πέραν των κατά το Σύνταγμα ανεκτών ορίων, τότε, κατά την έννοια των διατάξεων που παρατέθηκαν στην προηγουμένη σκέψη, ανακύπτει ομοίως υποχρέωση της Διοίκησης να την άρει τις δεσμεύσεις αυτές.
Τέλος όμως πρόσφατες διατάξεις του ν. 4315/2014 και ειδικότερα, το άρθρο 3 παρ. 2, με το οποίο τροποποιήθηκε το άρθρο 32 του ν. 4067/2012, σχετικά με τη δυνατότητα αυτοδίκαιης άρσης ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης εκδόθηκε σχετική εγκύκλιος ΥΠΠΕΕ που ορίζει 1. η πάροδος δεκαπενταετίας από την έγκριση του ρυμοτομικού σχεδίου με το οποίο επιβλήθηκε για πρώτη φορά απαλλοτρίωση ή δέσμευση του ακινήτου ή παρέλευση πενταετίας από την κύρωση της σχετική πράξης εφαρμογής ή της πράξης αναλογισμού.2. η υποβολή αιτήματος για την τροποποίηση του σχεδίου προκείμενου το ακίνητο να καταστεί οικοδομήσιμο, εκ μέρους του ιδιοκτήτη ή πλειοψηφία του 66% των συνιδιοκτητών, προς τον οικείο Δήμο ή τον κατά περίπτωση αρμόδιο για την απαλλοτρίωση φορέα .3. το παραπάνω αίτημα εξετάζεται μόνον εφόσον υπάρχει πράξη αναλογισμού σε ρυμοτομικά σχέδια που εγκρίθηκαν με τις διατάξεις του Ν.Δ. της 17/7/1923, είτε κυρωμένη πράξη εφαρμογής .
Όμως η χρησιμότητα σχετικά τη δυνατότητα αυτοδίκαιης άρσης ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης είναι μικρή αφού στις περισσότερες των περιπτώσεων αμελεί η Διοίκηση να συντάξει την σχετική πράξη εφαρμογής ή την πράξη αναλογισμού ενώ η δέσμευση παραμένει.
.
