
ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο αποτελεί το ανώτατο γνωμοδοτικό όργανο του Υπουργείου Πολιτισμού, η λειτουργία δε και αρμοδιότητες αυτού προβλέπονται από το άρθρο 50 του αρχαιολογικού νόμου 3028/2002 όπως αυτός τροποποιήθηκε με το νόμο 4858/ 2021
Άρθρο 50
1. Με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού συγκροτείται Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), που αποτελείται από δεκαεπτά (17) μέλη ως εξής:
α) Τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Πολιτισμού ως Πρόεδρο.
β) Τον Νομικό Σύμβουλο του Κράτους στο Υπουργείο Πολιτισμού, αναπληρούμενο από άλλο Νομικό Σύμβουλο ή Πάρεδρο του γραφείου του Νομικού Συμβούλου στο Υπουργείο Πολιτισμού.
γ) (Παραλείπεται ως μη ισχύουσα).
δ) «Έξι (6) αρχαιολόγους Προϊσταμένους περιφερειακών ή ειδικών περιφερειακών οργανικών μονάδων του Υπουργείου Πολιτισμού επιπέδου Διεύθυνσης με ειδικότητες που σχετίζονται με τις αρμοδιότητες του ΚΑΣ, αναπληρούμενους από πρόσωπα με τα ίδια προσόντα.».
ε) «Οκτώ καθηγητές ή αναπληρωτές καθηγητές Α.Ε.Ι. ή αντίστοιχης βαθμίδας ερευνητές αναγνωρισμένων ερευνητικών ιδρυμάτων ή άλλους έγκριτους επιστήμονες, υπαλλήλους ή μη του Υπουργείου Πολιτισμού, με υπερδεκαετή επαγγελματική και επιστημονική εμπειρία μετά την απόκτηση διδακτορικού διπλώματος στην αρχαιολογία, την αρχιτεκτονική, τη συντήρηση αρχαιοτήτων, την ιστορία της τέχνης, τη γεωλογία, την επιστήμη και τεχνική των υλικών, τη δομοστατική, την εδαφομηχανική ή άλλη επιστήμη σχετική με την προστασία των αρχαίων μνημείων και χώρων, αναπληρούμενους από πρόσωπα με τα ίδια προσόντα.»
στ) ‘Εναν αρχιτέκτονα υπάλληλο του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων ‘Εργων, αναπληρούμενο από υπάλληλο με την ίδια ειδικότητα, οριζόμενο από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων ‘Εργων.
2. Με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού συγκροτείται Κεντρικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ), που αποτελείται από δεκαπέντε (15) μέλη ως εξής:
α) Τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Πολιτισμού ως Πρόεδρο.
β) Τον Νομικό Σύμβουλο του Κράτους στο Υπουργείο Πολιτισμού, αναπληρούμενο από άλλο Νομικό Σύμβουλο ή Πάρεδρο του γραφείου του Νομικού Συμβούλου στο Υπουργείο Πολιτισμού.
γ) Παραλείπεται ως μη ισχύουσα.
δ) Τρεις προϊσταμένους περιφερειακών ή ειδικών περιφερειακών οργανικών μονάδων του Υπουργείου Πολιτισμού επιπέδου διεύθυνσης με ειδικότητες που σχετίζονται με τις αρμοδιότητες του ΚΣΝΜ, αναπληρούμενους από πρόσωπα με τα ίδια προσόντα.
ε) «Οκτώ καθηγητές ή αναπληρωτές καθηγητές Α.Ε.Ι. ή αντίστοιχης βαθμίδας ερευνητές αναγνωρισμένων ερευνητικών ιδρυμάτων ή άλλους έγκριτους επιστήμονες, υπαλλήλους ή μη του Υπουργείου Πολιτισμού, με υπερδεκαετή επαγγελματική και επιστημονική εμπειρία, με ειδικότητα στην αρχαιολογία, την αρχιτεκτονική, τη συντήρηση έργων τέχνης, την ιστορία της τέχνης, την επιστήμη και τεχνική των υλικών, τη δομοστατική, την εδαφομηχανική ή άλλη επιστήμη σχετική με την προστασία των αρχαίων μνημείων και χώρων, αναπληρούμενους από πρόσωπα με τα ίδια προσόντα.».
στ) ‘Εναν αρχιτέκτονα υπάλληλο του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων ‘Εργων, αναπληρούμενο από υπάλληλο με την ίδια ειδικότητα, οριζόμενο από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων ‘Εργων.
ζ) ‘Εναν αρχιτέκτονα εκπρόσωπο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, αναπληρούμενο από πρόσωπο με τα ίδια προσόντα.
3. Με την απόφαση συγκρότησης του ΚΑΣ και του ΚΣΝΜ ορίζεται και ο αναπληρωτής του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Πολιτισμού ως Προέδρου του ΚΑΣ και του ΚΣΝΜ. Όταν τον Γενικό Γραμματέα αναπληρώνει άλλο μέλος του Συμβουλίου, στη θέση του ως μέλος καλείται ο αναπληρωτής του μέλους αυτού.
Εισηγητές στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων ορίζονται οι προϊστάμενοι των καθ’ ύλην αρμόδιων Διευθύνσεων της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού.
4. Στην αρμοδιότητα του ΚΑΣ ανήκουν θέματα που αφορούν στην προστασία αρχαίων μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων που αποτέλεσαν το χώρο εξαίρετων ιστορικών ή μυθικών γεγονότων έως το 1830. Στην αρμοδιότητα του ΚΣΝΜ ανήκουν θέματα που αφορούν στην προστασία νεοτέρων μνημείων και των λοιπών ιστορικών τόπων.
5. Υπό την επιφύλαξη της διάταξης της προηγούμενης παραγράφου, τα Κεντρικά Συμβούλια:
α) Εισηγούνται στον Υπουργό για τις αρχές που διέπουν τις ειδικότερες εκφάνσεις της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως αυτές προσδιορίζονται στο άρθρο 3.
β) Εισηγούνται στον Υπουργό για τα ετήσια προγράμματα απαλλοτριώσεων ή απευθείας αγορών, ανασκαφών, αναστηλώσεων, εργασιών συντήρησης, καθώς και άλλων εργασιών επί των μνημείων.
γ) Γνωμοδοτούν για ζητήματα που σχετίζονται με:
αα) μνημεία, χώρους και τόπους που βρίσκονται σε περισσότερες από μία περιφέρειες, καθώς και στη θάλασσα ή σε ποταμούς ή σε λίμνες, ββ) την προστασία των μνημείων που είναι εγγεγραμμένα στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς, καθώς και των άλλων μείζονος σημασίας μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων,
γγ) επεμβάσεις μείζονος σημασίας σε μνημεία, χώρους και τόπους, δδ) την οριοθέτηση και τον καθορισμό αρχαιολογικών χώρων, ιστορικών τόπων και ζωνών προστασίας σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 12 έως 17, εε) την αναγκαστική απαλλοτρίωση ή απευθείας αγορά ή ανταλλαγή ακινήτων χάριν της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς,
στστ) τη μεταφορά ακινήτων μνημείων ή τμήματος αυτών ή την απόσπαση στοιχείων από μνημεία μείζονος σημασίας,
ζζ) τη χορήγηση άδειας για κατεδάφιση σύμφωνα με τη διάταξη της παραγράφου 10 του άρθρου 6,
ηη) το χαρακτηρισμό κατηγοριών κινητών μνημείων,
θθ) τη εξαγωγή μνημείων,
ιι) το δανεισμό και την ανταλλαγή κινητών μνημείων που ανήκουν στο Δημόσιο,
ιαια) την αναγνώριση συλλεκτών και την περιέλευση συλλογών στο Δημόσιο σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 31,
ιβιβ) το δανεισμό, την προσωρινή εξαγωγή, την ανταλλαγή και τη μεταβίβαση αρχαίων αντικειμένων συλλογών μουσείων του άρθρου 45,
ιγιγ) για κάθε άλλο μείζον θέμα που παραπέμπεται σε αυτά από τον Υπουργό Πολιτισμού.
6. α) Για την εφαρμογή της διάταξης της παραγράφου 11 του άρθρου 6, εάν και τα δύο μνημεία είναι αρχαία, αρμόδιο είναι το ΚΑΣ, ενώ εάν είναι και τα δύο νεότερα, το ΚΣΝΜ.
β) Σε κάθε άλλη περίπτωση εφαρμογής της διάταξης αυτής αρμόδιο είναι ειδικό όργανο, το οποίο συγκροτείται από την Ολομέλεια του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και την Ολομέλεια του Κεντρικού Συμβουλίου Νεοτέρων Μνημείων που συνεδριάζουν από κοινού. Τα μέλη του που αναφέρονται στις περιπτώσεις α, β’ και γ’ της παραγράφου 1 και α’, β’ και γ’ της παραγράφου 2 έχουν μία ψήφο, όπως και τα υπόλοιπα μέλη του. Στην περίπτωση ισοψηφίας υπερισχύει η ψήφος του Προέδρου.
Το όργανο αυτό είναι επίσης αρμόδιο να γνωμοδοτεί ως προς το χαρακτηρισμό ακινήτου, που βρίσκεται σε αρχαιολογικό χώρο ή πάνω σε αρχαίο, ως μνημείου, σύμφωνα με τις περιπτώσεις β’ και γ’ της παραγράφου 1 του άρθρου 6, χωρίς να αναιρείται η προστασία αυτών.
«7. Για επεμβάσεις ελάσσονος σημασίας σε μνημεία που αποτελούν οικιστικά σύνολα, όπως εξωτερικοί χρωματισμοί κτηρίων, αντικαταστάσεις πεζοδρομίων, επιχρίσματα και σχετικές εργασίες που δεν θίγουν τη μορφή και το κέλυφος των υπαρχόντων κτηρίων, οι αρμοδιότητες των Κεντρικών Συμβουλίων της παραγράφου 5 του παρόντος για τα ζητήματα αυτά ασκούνται από τις τοπικές Εφορείες.»
ΤΟΠΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΜΝΗΜΕΙΩΝ
Τα Τοπικά Συμβούλια Μνημείων αποτελούν τα γνωμοδοτικά όργανα του Υπουργείου Πολιτισμού ,η λειτουργία δε και αρμοδιότητες αυτού προβλέπονται από το άρθρο 49 του αρχαιολογικού νόμου 3028/2002 όπως αυτός τροποποιήθηκε με το νόμο 4858/ 2021
Άρθρο 49
1. Με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού συγκροτούνται Τοπικά Συμβούλια Μνημείων (ΤΣΜ) στην έδρα κάθε διοικητικής περιφέρειας και στις νησιωτικές περιοχές, όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο.
Τα Τοπικά Συμβούλια Μνημείων αποτελούνται από έντεκα (11) μέλη ως εξής :
α) Εναν Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, αναπληρούμενο από άλλο Πάρεδρο, ως Πρόεδρο.
β) Τρεις αρχαιολόγους υπαλλήλους του Υπουργείου Πολιτισμού, αναπληρούμενους από άλλους υπαλλήλους της ίδιας ειδικότητας.
γ) Εναν αρχιτέκτονα υπάλληλο του Υπουργείου Πολιτισμού, αναπληρούμενο από άλλον υπάλληλο της ίδιας ειδικότητας.
δ) Εναν συντηρητή (ΠΕ ή ΤΕ) υπάλληλο του Υπουργείου Πολιτισμού, αναπληρούμενο από άλλον υπάλληλο της ίδιας ειδικότητας.
ε) Εναν αρχιτέκτονα υπάλληλο του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Εργων, αναπληρούμενο από άλλον υπάλληλο της ίδιας ειδικότητας, οριζόμενο από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων ‘Εργων.
στ) Τρία μέλη Δ.Ε.Π. Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ή ερευνητές σε αναγνωρισμένα ερευνητικά κέντρα ή ειδικούς επιστήμονες με πενταετή τουλάχιστον ερευνητική εμπειρία μετά την απόκτηση του διδακτορικού διπλώματος στο πεδίο της αρχαιολογίας, της αρχιτεκτονικής, της εθνολογίας, της λαογραφίας, της κοινωνικής ανθρωπολογίας, της ιστορίας της τέχνης ή άλλο κλάδο που σχετίζεται με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, αναπληρούμενους από πρόσωπα με τα ίδια προσόντα.
ζ) Εναν εκπρόσωπο της Κεντρικής Ενωσης Δήμων και Κοινοτήτων που ορίζεται με τον αναπληρωτή του.
«Στις περιπτώσεις β’, γ’ και δ’ της παρούσας παραγράφου, ως μέλη των Τοπικών Συμβουλίων Μνημείων, μπορούν να ορίζονται και οι αρμόδιοι για την έκδοση των σχετικών εκτελεστών διοικητικών πράξεων προϊστάμενοι των Περιφερειακών ή Ειδικών Περιφερειακών Υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού ή οι νόμιμοι αναπληρωτές τους, οι οποίοι σε κάθε περίπτωση επιτρέπεται να εισηγούνται και τα σχετικά θέματα.»
2. Τα ΤΣΜ είναι αρμόδια να γνωμοδοτούν για όλα τα ζητήματα που αφορούν σε μνημεία, χώρους και τόπους της περιφέρειάς τους, εκτός από εκείνα που αναφέρονται στις διατάξεις της παραγράφου 5γ του άρθρου 50. Τα τοπικά Συμβούλια είναι δυνατόν να εξετάζουν εκ νέου, μετά από αίτηση του ενδιαφερομένου, ένα ζήτημα που έχει ήδη κριθεί, μόνο εάν διαπιστώνουν ότι προέκυψαν εκ των υστέρων νέα ουσιώδη στοιχεία.
Οι λειτουργίες του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και των Τοπικών Συμβουλίων Μνημείων διέπονται από την παρακάτω αποφάσεις του Υπουργού Πολιτισμού συμπληρωματικά με τις άνω διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου
ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ – ΥΠΠΟ/ΔΟΕΠΥ/ΤΟΠΥΝΣ/14 – 2004
1. Καθήκοντα προέδρου στα Κεντρικά Συμβούλια ασκεί ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου, ενώ στα Τοπικά Συμβούλια ο Πάρεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους του Γραφείου Νομικού Συμβούλου ή του Δικαστικού Γραφείου της έδρας του Συμβουλίου.
2. Σε περίπτωση απουσίας ή κωλύματος του Γενικού Γραμματέως, στα Κεντρικά Συμβούλια προεδρεύει ο Νομικός Σύμβουλος του Κράτους στο ΥΠ.ΠΟ ή ο αναπληρωτής του. Σε περίπτωση απουσίας ή κωλύματος του Προέδρου Παρέδρου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους στα Τοπικά Συμβούλια Μνημείων, αναπληρώνεται από άλλο Πάρεδρο.
3. Ο Νομικός Σύμβουλος του Κράτους στο ΥΠ.ΠΟ., μέλος του Κ.Α.Σ./Κ.Σ.Ν.Μ. αναπληρώνεται στα Συμβούλια αυτά από άλλο Νομικό Σύμβουλο του Κράτους ή από Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους στο ΥΠ.ΠΟ.
4. Το Συμβούλιο δύναται να αναβάλλει τη γνωμοδότηση του, οσάκις κρίνει ότι απαιτείται επιτόπια εξέταση του θέματος (αυτοψία), η οποία θα πρέπει να διενεργείται εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος και πάντως όχι πέραν του εξαμήνου.
5. Το Συμβούλιο μπορεί να συγκροτεί Επιτροπές που απαρτίζονται από ορισμένα από τα μέλη του, ή άλλους ειδικούς επιστήμονες ή εμπειρογνώμονες.
6. Το Συμβούλιο μπορεί να καλέσει, προς παροχή πληροφοριών ή προσαγωγή στοιχείων, υπηρεσιακά ή άλλα πρόσωπα, μεταξύ των οποίων και τα πρόσωπα που αφορά η υπόθεση, τα οποία, εφόσον έχουν ζητήσει να παραστούν, καλούνται υποχρεωτικά.
7. Πρόσωπα των οποίων οι υποθέσεις άγονται ενώπιον του Συμβουλίου έχουν δικαίωμα να παρίστανται και με ή δια δικηγόρου και να χρησιμοποιούν τεχνικούς συμβούλους, προκειμένου να εκθέσουν τις απόψεις τους και να απαντήσουν σε τυχόν ερωτήσεις των μελών ή των εισηγητών.
8. Σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις η συζήτηση συνεχίζεται μετά την αποχώρηση των ως άνω προσώπων. Κατά πάσα δε περίπτωση απαγορεύεται η παρουσία τρίτων προσώπων κατά την ψηφοφορία.
9. Οι γνωμοδοτήσεις των Συμβουλίων διατυπώνονται κατά πλειοψηφία των παρόντων μελών, σε φανερή ψηφοφορία. Σε περίπτωση ισοψηφίας υπερισχύει η ψήφος του Προέδρου. Στη γνωμοδότηση καταχωρίζονται υποχρεωτικώς όλες οι επιμέρους γνώμες που διατυπώθηκαν και τέθηκαν σε ψηφοφορία.
10. Ειδικώς για τα Τοπικά Συμβούλια Μνημείων, ισχύουν και τα κάτωθι:
α) Το Συμβούλιο, πλην εκτάκτων και επειγουσών αναγκών, θα συνεδριάζει μία φορά το μήνα και θα γνωμοδοτεί για όλα τα θέματα που θα παραπέμπονται σε αυτό από τις Κεντρικές, τις Περιφερειακές και τις Ειδικές Περιφερειακές Υπηρεσίες του ΥΠ.ΠΟ.,
β) Τα πρακτικά των συνεδριάσεων του Συμβουλίου θα συντάσσονται αμέσως και την πρώτη εβδομάδα κάθε μηνός θα εκδίδονται οι σχετικές αποφάσεις.
ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ – ΥΠΠΟ/ΔΟΕΠΥ/ΤΟΠΥΝΣ/14 – 2004
1. Οι εισηγήσεις στα Κεντρικά Συμβούλια γίνονται από τις αρμόδιες Διευθύνσεις, έτσι όπως ορίζονται από τον ισχύοντα οργανισμό του ΥΠ.ΠΟ., ενώ υφίσταται και η περίπτωση συνεισήγησης, όπου υπάρχει συναρμοδιότητα ή αυτό κρίνεται απαραίτητο από τον Πρόεδρο.
2. Η ανάπτυξη των θεμάτων και η διατύπωση των εισηγήσεων γίνονται προφορικώς, ενώπιον του Συμβουλίου.
3. Καθήκοντα εισηγητή στο Συμβούλιο εκτελεί ο κατά περίπτωση αρμόδιος Προϊστάμενος της οικείας Διεύθυνσης ή ο κατά νόμο ορισμένος αναπληρωτής του.
4. Οι εκάστοτε εισηγητές των θεμάτων είναι υπεύθυνοι για την έγκαιρη ενημέρωση των κατά περίπτωση συναρμοδίων Διευθυντών των Κεντρικών, Περιφερειακών ή Ειδικών Περιφερειακών Υπηρεσιών του ΥΠ.ΠΟ., οι οποίοι εκ του νόμου ή και κατά την κρίση τους θα πρέπει να παρευρίσκονται στην εξέταση των θεμάτων.